Türkiye’de Ankara Üniversitesi resmi olarak ilk peyzaj mimarı mezunlarını 51 yıl önce 1973 yılında vermiş olsa da, 1966 yılında Ankara’da kurulan Peyzaj Mimarisi Derneği ile peyzaj mimarlığı örgütlü mücadelesi bundan yaklaşık 60 yıl önce başlamıştır. 60 yıllık örgütlü mücadelemizin son 30 yılını ise 13 Mayıs 1994 yılında üst birliğimiz olan TMMOB`nin 33. Genel Kurulunda Peyzaj Mimarları Odası`nın kuruluşunun kabul edilmesinin ardından yasal bir zeminde geride bırakmış bulunmaktayız. Bu yıl 30.’sunu kutladığımız 13 Mayıs Ulusal Peyzaj Mimarlığı Günümüz, Odamızın kuruluş gününe ithafen yapılmaktadır.

 

Önce Peyzaj Mimarisi Derneği, ardından 30 yıldır mesleki tanınırlık, yasal haklar ve peyzaj mimarlığının ileriye taşınması için verilen mücadele, sürekli katlanarak devam etmektedir. Peyzaj Mimarlığı gerek eğitimde, gerek uygulamada gerekse yasal haklar konusunda 30 yıl önceye kıyasla oldukça ileridedir ancak hala daha istenilen yere ulaşamamıştır. Gücünü üyelerinden alan bir Oda olarak TMMOB Peyzaj Mimarları Odası tüm kurulları, üyeleri ve öğrencileriyle mesleğimizin hak ettiği noktalara ulaşması için çaba harcamaktadır.

 

Cumhuriyetimizin ilk yüzyılını geride bıraktığımız bu zaman diliminde hem ülkemiz hem dünyamız artık kırmızı kod vermektedir. Özellikle iklim krizi ve ona bağlı doğal afetler ile başa çıkmak için yeni yollar aranmaya devam edilmektedir. Hâlbuki çare her zaman olduğu gibi elimizin altındadır, Peyzaj Mimarlığı!

 

Ülke nüfusumuzun ¾’ü kentlerde yaşamaktadır. Bu sebeple afet ve iklim dirençli yaşam alanlarına ihtiyaç, en çok kentlerde görülmektedir. Afet ve iklim dirençli kentler inşa etmek için doğa tabanlı ve sürdürülebilir çözümler üretilmelidir. Gerek doğa bozunumuna, gerek iklim değişikliğine uyum ve etkilerinin azaltılmasına bütüncül ve kesin çözüm aranıyorsa, bunu sağlamanın en uygun ve güvenilir yolu peyzaj mimarlığı bilim alanına daha fazla ehemmiyet verilmesidir. Zira peyzaj mimarlığı hizmetleri, özellikle insanların yoğun yaşadığı kentsel alanlarda toplum ve tüm varlıkların refahı için doğa temelli çözümler üreterek hem afetlere hem de iklim krizine karşı dirençli yaşam alanları oluşturmaktadır.

 

Ülkemizin yasayla onayladığı ve uygulamakla yükümlü olduğu uluslararası anlaşmalar, yine peyzaj mimarlığı mesleği ile doğrudan ilişkilidir. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi, Paris İklim Anlaşması, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri bunlardan yalnızca birkaçıdır. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi gereğince ülkemiz peyzajlarının planlanması, yönetilmesi ve korunması zorunludur. Taraf ülke olarak, peyzajı, şehir ve bölge planlama politikalarına entegre edilmesi; kültürel, çevresel, sosyal ve ekonomi politikalarına ve aynı zamanda peyzaj üzerinde doğrudan veya dolaylı etkisi olabilecek diğer politikalar için peyzaj mimarlarınca geliştirilen teknik kılavuz ve belgeler kapsamında peyzaj tabanlı şehircilik uygulamalarına geçilmelidir.

 

Peyzaj tabanlı şehircilik anlayışıyla suyun etkin kullanımı ve tasarrufu için doğal ve yerli bitki türleri kullanılarak bitkisel peyzaj alanlarında su ve bakım ihtiyacının düşürülmesi, gerekli yerlerde kurakçıl peyzaj uygulamaları ile su ihtiyacının sıfıra indirilmesi, çim yüzeyleri ve çim alan kullanımları sınırlandırılarak sulama veya bakım gerektirmeyen çayır ve mera bitkilerinin kullanılması, doğayı yaşamımızın içine kadar soktuğumuz biyofilik tasarımlar ile kentsel ekosistemlerin kurulması, yağmur suyu hasadı ile yağmur suyunun depolanması, yer altı su kaynaklarının beslenmesi ve su döngüsüne katılımının sağlanması, kırsal ve kentsel alanlarda biyoçeşitliliğin artırılarak gıda güvenliğinin sağlanması ancak ve ancak Peyzaj Mimarlarının sürece dahil olması ile mümkündür.

 

Bu bahsettiğimiz uygulamalar ve planlamaların ulusal ve uluslararası zemine oturması, güncel bilgilerle birlikte işlenmesi ve uzman kişilerce tartışılması büyük önem arz etmektedir. Tam da bu çerçevede Code Red for Earth (Dünya İçin Kırmızı Kod) temasıyla Odamızın ev sahipliğinde peyzaj mimarlarının uluslararası çatı örgütü olan Uluslararası Peyzaj Mimarları Federasyonu (IFLA)’nun 60. Dünya Kongresi 4-6 Eylül 2024 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilecektir. Kongreye dünya çapında 80 ülkeden 2000 civarında katılımcı beklenmektedir. Kongre boyunca tartışılacak konuların sonucunda ortaya çıkarılacak yol haritası, sadece ülkemiz değil, dünya için de bir rehber olacaktır. Dünyanın geri dönülemez noktaya ulaşmadan kurtarılmasının reçetesi, peyzaj mimarları tarafından bu kongrede yazılacaktır.

 

TMMOB Peyzaj Mimarları olarak kuruluşumuzun 30. yılını kutladığımız senemizde her zaman olduğu gibi mesleğimizin ve meslektaşlarımızın hak ettikleri yere gelmesi için çalışırken; ülkemiz ve dünyamız için atılması gereken adımların uluslararası çerçevede tartışılacağı, mesleğimizin dünya çapında en önemli etkinliği olan IFLA 60. Dünya Kongresi en önemli gündemimiz olarak yerini alacaktır.

 

Ülke genelinde yer alan 6 Şubemiz, 18 İl ve İlçe temsilciliğimiz ve 81 ilde mesleğimizi temsil eden binlerce meslektaşımız, kamuda, kendi işyerinde, ücretli ve akademilerde çalışan meslektaşlarımız ve mesleğimizin geleceği olan öğrencilerimiz ile birlikte kırmızı kod veren dünyamızın daha refah yarınlara kavuşması amacıyla örgütlü mücadelemizi sürdüreceğimizi kamuoyuna deklare ediyoruz.

 

Bu vesile ile 13 Mayıs 2014 tarihinde yaşanan Soma faciasında kaybettiğimiz 301 canımızı anıyor, tüm üyelerimizi ve meslektaşlarımızı saygıyla selamlıyoruz.

 

30. YILIMIZDA 13 MAYIS ULUSAL PEYZAJ MİMARLIĞI GÜNÜMÜZ KUTLU OLSUN!

 

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası

16. Dönem Yönetim Kurulu