Son dönemde Türkiye’nin gündemini meşgul eden en kritik konulardan biri, baraj doluluk oranları ve su kaynaklarımızın giderek azalmasıdır. Devlet Su İşleri (DSİ) verilerine göre, özellikle büyük şehirlerimizdeki barajların doluluk oranları alarm verici seviyelere inmiş durumdadır. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi metropollerde baraj doluluk oranlarının %30’ların altına düşmesi, yakın gelecekte ciddi bir su kıtlığı riskini beraberinde getirmektedir. Bu durum, yalnızca içme suyu teminindeki zorlukları değil, tarımsal üretim, ekolojik denge ve kentsel yaşam kalitesi üzerinde de derin etkiler yaratacaktır.

 

Türkiye’nin karşı karşıya olduğu su krizi, yalnızca iklim değişikliği ve yağış rejimlerindeki düzensizliklerle değil, aynı zamanda su kaynaklarının yönetimindeki eksikliklerle de ilişkilidir. Tarımda vahşi sulama yöntemlerinin yaygınlığı, kentsel alanlarda suyun verimsiz kullanımı ve doğal su döngüsünü destekleyen mavi ve yeşil altyapı sistemlerinin yetersizliği, bu krizin derinleşmesine neden olmaktadır.

 

İklim krizi sebebiyle su döngüsünün olması gerektiği şekilde gerçekleşememesi sebebiyle yaşanan su kıtlığı, ani yağışların da iklim dirençli kentler oluşturulmaması, mavi/yeşil altyapıya önem verilmemesi, doğa tabanlı çözümlerin kentlerde uygulanmaması sebebiyle yer altı su kaynaklarına ya da doğru bir sistemle depolanamaması sebebiyle yağmur suları kullanıma sokulamamaktadır. Bu da iklim krizinin etkilerinin artmasına, baraj doluluk oranlarının her sene bir öncekinden daha da azalmasına sebep olmaktadır. Bu yıl üç büyük metropolün baraj doluluk oranları, 2024 yılı Ocak ayına kıyasla neredeyse %50 daha az miktarda seyretmektedir. Bu durum 2025 yazının beklenenden daha kurak geçmesine sebep olacaktır. 

 

Su kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir yönetimi için doğa tabanlı çözümlere odaklanmak büyük önem taşımaktadır. Mavi ve yeşil altyapı sistemleri, suyun doğal döngüsünü destekleyerek hem kuraklık riskini azaltabilecek hem de kentsel alanlarda yaşam kalitesini artırabilecek en önemli sistemlerdendir. Örneğin, yağmur suyu hasadı sistemleri, geçirgen yüzeyler ve yeşil çatılar gibi uygulamalar, suyun toprağa sızmasını ve yeraltı su kaynaklarının beslenmesini sağlayarak kentsel su yönetimine katkıda bulunabilmektedir.

 

Peyzaj tabanlı şehircilik anlayışı, su krizine karşı etkili bir çözüm sunmaktadır. Kentsel alanlarda su tüketimi düşük bitki türlerinin kullanımı, suyun etkin kullanımını sağlayacak peyzaj tasarımları ve yeşil koridorların oluşturulması, hem su kaynaklarının korunmasına hem de kentlerin iklim direncinin artırılmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca, sulak alanların korunması ve restore edilmesi gibi doğa tabanlı çözümler, suyun doğal depolanmasını ve filtre edilmesini sağlayarak ekolojik dengenin korunmasına katkıda bulunacaktır.

 

Tarım sektöründe modern sulama tekniklerinin yaygınlaştırılması, su krizinin önlenmesinde kritik bir rol oynayacaktır. Damla sulama ve yağmurlama sistemleri gibi su tasarrufu sağlayan yöntemler, tarımsal üretimde verimliliği artırırken su kaynaklarının korunmasını da mümkün kılacaktır. Aynı zamanda, tarım arazilerinin planlanmasında doğal su kaynaklarının korunmasına öncelik verilmesi, uzun vadede su kıtlığı riskini azaltacaktır. Bu sebeple peyzaj mimarlığı hizmetlerini yalnızca kentsel alanlarda değil, kırsal ve tarımsal alanlarda da etkin bir şekilde ortaya koymamız gerekmektedir.

 

Türkiye, coğrafi konumu itibarıyla su stresi yaşayan bir ülke olarak, su kaynaklarını korumak ve gelecek nesillere aktarmak için acil adımlar atmalıdır. TMMOB Peyzaj Mimarları Odası olarak, suyun doğru kullanımı ve sürdürülebilir su yönetimi konusunda toplumsal farkındalığın artırılması için çalışmalarımızı sürdüreceğimizi bildirirek, ilgili kurumları ve vatandaşlarımızı bu konuda duyarlı olmaya davet ediyoruz.

 

Su, hayattır. Geleceğimizi korumak için bugünden harekete geçelim.

 

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası

16. Dönem Yönetim Kurulu