Egemenliğin saltanattan, kayıtsız şartsız millete geçtiği Cumhuriyetimizin ilanının 100. yılını büyük bir kıvanç, gurur ve coşku ile kutluyoruz!

Egemenliğin saltanattan, kayıtsız şartsız millete geçtiği Cumhuriyetimizin ilanının 100. yılını büyük bir kıvanç, gurur ve coşku ile kutluyoruz! 

Başlı başına bir devrim olan Cumhuriyet, kendi içerisinde birçok devrim ve reformu da beraberinde getirmiştir. Bilim, teknik, politika ve zihniyet ile birlikte en önemli devrimlerin başında eşitlik ve toplum olma bilinci gelmektedir. Bu amaca hizmet eden en önemli enstrümanlardan biri ise şüphesiz kamusal alanlardır. Özellikle kentsel alanlarda meydanlar, parklar ve diğer tüm açık ve yeşil alanların tesisi ile bu toplumsal dönüşüm hız kazanmış; yaşlısı genci, zengini fakiri, amiri memuru herkesin eşit bir şekilde kullanımı ile tüm ulus, tebaa olmaktan çıkıp bir birey ve toplum olmaya, bir arada yaşama kültürünü edinmeye başlamıştır. 

Tüm bu toplum olma sürecinde Peyzaj Mimarlığı mesleği çok önemli bir konuma sahiptir. Kamusal alanların yaratılması sürecinde Cumhuriyet tarihimizin başından bu yana hem yurtdışından ülkemize planlar ve tasarımlar yapmak üzere Peyzaj Mimarları, kentsel tasarımcılar ve plancılar davet edilmiş, hem de ülkemizden yurtdışına peyzaj mimarlığı eğitimi almak üzere yurttaşlar gönderilmiştir. 

1800`lerin ikinci yarısında Frederick Law Olmsted tarafından mesleki bir unvan olarak kullanılmaya başlayan Peyzaj Mimarlığı terimi, ülkemizde de Cumhuriyetin ilanının ardından önemini artırmıştır. En önemli örneği olan, ülkemizde Peyzaj Mimarlığının öncüsü Sadri Aran, 1922 yılında Halkalı Ziraat Mektebi` ne girmiş ve 1926`da Ziraat Mühendisliği diploması almasının ardından Almanya ve İngiltere`de aldığı eğitimlerden sonra döndüğü Türkiye`de Peyzaj Mimarlığı eğitiminin ilk tohumlarını atmıştır. Eserleri arasında Cumhurbaşkanlığı Köşkü bahçe düzenlemesi, Atatürk Orman Çiftliği park ve rekreasyon alanı, Anıtkabir, Atatürk Mozolesi çevre düzenlemesi gibi alanlar bulunmaktadır. Yine mesleğimizin öncülerinden, Ankara üniversitesi Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Yüksel Öztan ise 1966 yılında Peyzaj Mimarisi derneğini kurmuş, Odalaşma sürecimizin ilk adımını atmıştır. 

Cumhuriyetimizin ilk kalkınma hamlelerinden olan Atatürk Orman Çiftliği; gerek modern tarım ve ıslah çalışmaları, gerek tarımsal ürünlerin üretilmesindeki sanayi atılımı, gerekse havuz, gazino, lokanta, çay bahçesi, rekreasyon alanları ile tarım, sanayi ve peyzajın bir arada kurgulanarak Cumhuriyetimizi ileriye taşıyan çok önemli peyzaj planlama ve tasarım örneklerinin başında yer almaktadır. Ülkemizde mesleğimizin öncüsü Sadri Aran`ın da aralarında bulunduğu mimar ve mühendislerce tasarlanan Atatürk Orman Çiftliği, mesleğimizin de ilk ve en önemli yapıtlarındandır.

Cumhuriyetin ilk yıllarında toplumun inşası ve refahı için hizmet veren Peyzaj Mimarlığı; 1966 yılında Yüksel Öztan, Günel Akdoğan, Salih Vural, Selami Sözer ve adını sayamadığımız diğer hocalarımızın öncülüğünde Ankara`da Peyzaj Mimarisi Derneği ile başlayan örgütlenme mücadelesinin ardından 13 Mayıs 1994 yılında TMMOB Peyzaj Mimarları Odası`nın kurulmasıyla yasal zemine oturarak daha güncel meselelere, kamu kurumu niteliğinde tek meslek örgütü olarak eğilmeye başlamıştır.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk`ün "İnkılapçılık" ilkesinden yola çıkarak sürekli kendini geliştiren mesleğimizin vizyonu, günümüzde doğal kaynakların sınırsızca kullanılması sebebiyle dünyamızın hızla tükenmekte olduğunun farkına varıldığında değişmeye başlamıştır. Konu ile ilgili Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı (1972), Rio Konferansı (1992), Avrupa Peyzaj Sözleşmesi (2000), Paris İklim Anlaşması (2015), Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (2016) gibi eylem planları, uluslararası sözleşmeler yayınlandıkça ve imzalandıkça peyzaj koruma, peyzaj onarım, bakım ve oluşturma süreçleri çok daha kıymetli olmaya başlamıştır. Peyzaj Mimarlığı artık eskiden olduğu gibi insan merkezli, sadece insana hizmet eden bir yapıdan çıkıp, tüm canlılara hizmet eden bir ekosistem hizmeti haline gelmiştir.

Bu eylem planları arasında en günceli olan Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinde yer alan 17 maddeden 5`ine doğrudan, hemen hepsine de dolaylı olarak etki eden Peyzaj Mimarlığı, özellikle hedefler arasında yer alan ve çağımızın en büyük krizi olan iklim değişikliğine uyum ve etkilerinin azaltılması konusunda çalışabilecek en önemli mesleklerin başında gelmektedir. 

İklim krizi, birlikte yaşamayı öğrenmek zorunda olduğumuz bir gerçektir. Dolayısıyla iklim değişikliğine uyum ve etkilerinin azaltılması yönünde çalışmalar yapmaktan başka bir çaremiz bulunmamaktadır. Önümüzdeki süreçte çok daha fazla sel ve taşkın, ani hava olayları, orman yangınları, kuraklık görmemiz çok mümkündür. Bu olayları artık hayatımızın gerçeği kabul ederek ona göre yaşamaya yani iklim değişikliğine uyum sağlamaya bugünden başlamamız gerekmektedir. 

Cumhuriyetin 100. yılında Peyzaj Mimarlığı; 

• Kentsel ısı adası etkisinin düşürülerek yaşanabilir kentler sağlanması,

• Oluşturulan açık/yeşil alanlar ile toplum refahının artması

• Kentlerde ve kırsal alanlarda uygulanacak peyzaj projeleri ile artırılacak biyoçeşitlilik ile gıda güvenliğinin sağlanması,

• Sulak alanlar ve yer altı su kaynaklarının korunarak içilebilir su kaynaklarının sürekliliğinin sağlanması, 

• Mavi-Yeşil altyapı ile yağmur suyu hasadı yapılması ya da yağmurun yer altı su kaynaklarına ulaşmasının sağlanması,

• Yerinde ve doğru bitkisel peyzaj tasarımları ile kuraklık ile mücadele edilmesi,

• Afet ve iklim dirençli kentlerin oluşturulması,

konularında çalışmalarını sürdürmektedir. 

Peyzaj tabanlı şehircilik anlayışıyla doğal ve yerli bitki türleri kullanılarak bitkisel peyzaj alanlarında su ve bakım ihtiyacının düşürülmesi, gerekli yerlerde kurakçıl peyzaj uygulamaları ile su ihtiyacının sıfıra indirilmesi, çim yüzeyleri ve çim alan kullanımları sınırlandırılarak sulama veya bakım gerektirmeyen çayır ve mera bitkilerinin kullanılması, doğayı yaşamımızın içine kadar soktuğumuz biyofilik tasarımlar ile ekosistemlerin kurulması, yağmur suyu hasadı ile yağmur suyunun depolanması, yer altı su kaynaklarının beslenmesi ve su döngüsüne katılımının sağlanması, kırsal ve kentsel alanlarda biyoçeşitliliğin artırılarak gıda güvenliğinin sağlanması; ancak ve ancak Peyzaj Mimarlarının sürece dahil olması ile mümkündür. 

100. yılına yakışır bir Cumhuriyet için TMMOB Peyzaj Mimarları Odası olarak hedef ve beklentilerimiz;

• Peyzaj Mimarları Odası akademi, sektör, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarıyla bir arada çalışarak, ülkemizdeki peyzaj politika ve uygulamalarına yön verecek; ulusal ve yerel ölçekte etkin olacak Peyzaj Tabanlı Şehircilik Rehberlerinin hazırlanması ve uygulamalara yön vermesi için gerekli mevzuatın oluşturulması,

• İnsanı önceleyen ve insan odaklı yaklaşımların ötesinde, tüm canlıların bir arada yaşayabileceği, kent-doğa ilişkisini doğru yöneten kentlerin planlanması ve kentsel mekanların tasarlanması,

• Yüksek Öğretim Kurumu`nun (YÖK) peyzaj mimarlığı bölümleri için kontenjan belirleme ve yeni bölümlere ihtiyaç olup olmadığını ve meslek adına ihtiyaçlarını belirlemesi; mezun ve istihdam şartlarının ülke geneline bakılarak yeterliliği olan bölgelerde eğitim verilmesi,

• Çevresel Etki Değerlendirme raporlarının proje ölçekli koruma sağladığı Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından fark edilip yerine Stratejik Çevresel Değerlendirme sürecine geçilmesi bizler tarafından olumlu karşılanmıştır. Fakat ÇED sürecinde olduğu gibi SÇD sürecinde de Peyzaj Mimarlarına proje ekibinde yer verilmemektedir. SÇD sürecine peyzaj mimarının dahil edilmesi,

• Peyzajların korunmasının ve sürdürülmesinin yanı sıra afet ve iklim dirençli kentlerin oluşturulmasının sadece mesleki eylemlerle mümkün olmadığı bilinciyle, peyzaja dair toplumsal okuryazarlığın yaratılmasına yönelik eğitim programlarının oluşturulması ve ilköğretimden itibaren müfredata entegre edilmesi,

• Ekolojik ve sosyal faktörlerin etkileşimini doğru bir şekilde okuyarak kamu yararını gözeten, ekoloji-ekonomi sentezini yaparak yerin niteliğine değer atfeden peyzaj politikalarının kente yön vermesi ve karar verici mekanizmalarda Peyzaj Mimarlarının istihdamının arttırılması,

• Kentsel dönüşüm çalışma süreçlerinde kentsel ve kırsal alanlarda var olan doğal, mekânsal ve sosyal dinamiklerin belirlenmesi ve bu veriler ışığında dönüşüm alternatiflerinin üretilmesi için ekiplerde peyzaj mimarına yer verilmesi,

• Büyükşehir, il veya ilçe belediyelerinde Fen İşleri, Park Bahçeler müdürlüklerinde sınırlı sayıda meslektaşımız çalışmaktadır. Daha yaşanabilir yerleşimler için Ulaşım Daire Başkanlığı, Etüt Proje Müdürlükleri, Çevre ve İklim Müdürlükleri, İmar Müdürlüklerinde peyzaj mimarı istihdamının artırılması,

• Afet risklerini azaltmak için ekosistemlerin sürdürülebilir kullanımı ve yönetimine yönelik hazırlanan uluslararası eylem kılavuzlarının, ulusal ve yerel ölçeklerde ülkemiz için de hazırlanması,

• Ruhsata tabi tüm yapılarda peyzaj projelerinin istisnasız talep edilmesi,

• İmar planlarında açık yeşil alan miktarlarının arttırılarak birbirine bağlı bir sistem olarak kurgulanması,

• Peyzaj karakter analizi ve peyzaj atlaslarının planlamaya esas olacak şekilde hazırlanması,

• Kentlerde kişi başına düşen aktif yeşil alan miktarının arttırılması,

• İklim değişikliği ile mücadele konusunda peyzaj mimarlarının sürece etkin katılması,

• Birleşmiş Milletler Kalkınma Hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi için Peyzaj Mimarlarının etkin rol alması,

• İmar yönetmeliğinde doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımına ve yönetimine dair detaylı düzenlemelerin getirilmesi. Yeşil alan tahsisleri, tür seçimleri, sulama, drenaj ve yer altı su kullanımına dair gibi konulara dair ilkelerin belirlenmesi öncelikli hedef ve beklentilerimizi oluşturmaktadır.

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası olarak Cumhuriyetimizin 100. yılında Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk`ün "Vatanını en çok seven, görevini en iyi yapandır" deyişinden hareket ile ülkemizi, hak ettiği muasır medeniyetler seviyesine çıkarmak amacıyla tüm Kurulları, Şube, Temsilcilik, Komisyon, Çalışan ve Üyeleriyle birlikte büyük bir özveriyle çalıştığımızı ve çalışacağımızı; fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller ve meslektaşlar yetiştirmek amacıyla öğrenci üyelerimizi de geleceğin Türkiye Cumhuriyetini inşa etmeleri için yetişmelerinde her zaman yanlarında olacağımızı kamuoyuna bildiririz.

CUMHURİYETİMİZİN 100. YILI KUTLU OLSUN!

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası

15. Dönem Yönetim Kurulu