İstanbul 2008 Uluslararası Peyzaj Mimarlığı Sempozyumu

"Türkiye‘de ve Akdeniz Ülkelerinde Peyzaj Mimarlığı‘nın Geleceği: Kimlik ve Hedefler"

17-18 Ekim 2008

Sonuç Bildirgesi

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası tarafından düzenlenen ve ilk uluslararası toplantı olma özelliği taşıyan 2. ULUSLARARASI PEYZAJ MİMARLIĞI SEMPOZYUMU, 17-18 Ekim 2008 tarihlerinde İstanbul‘da gerçekleştirilmiştir.

Sempozyum; küresel sürdürülebilirliğin her geçen gün biraz daha zorlandığı günümüz koşullarında, peyzaj mimarlığı meslek disiplininin, geniş hizmet alanlarındaki duruşunun, birlik ve beraberlik içinde tanımlanması açısından büyük önem taşımaktadır.

Toplantıda, açılış konuşmalarının ardından;

•      Uluslar arası Peyzaj Mimarları Federasyonu (IFLA) Başkanı Diane MENZIES tarafından "Peyzaj Mimarlığı Üzerine Küresel Bir Değerlendirme",

•      Avrupa Peyzaj Mimarları Federasyonu (EFLA) Başkanı Fritz AUWECK tarafından "Avrupa‘da Peyzaj Mimarlığı Mesleğinin Üstlendiği Sorumluluk"

•      Avrupa Peyzaj Mimarlığı Okulları Birliği (ECLAS) Başkanı Ir. Jeroen de VRIES tarafından "Avrupa‘da Peyzaj Mimarlığı Eğitimi ve Mesleğe Duyulan İhtiyaç"

•      TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Başkanı Ayşegül ORUÇKAPTAN tarafından "Türkiye‘de Peyzaj Mimarlığı Mesleği‘nin Durumu"

başlıklı konuşmalar yapılmıştır. Söz konusu uluslar arası değerlendirmelerden ve ev sahibi ülke Türkiye‘nin sunumunun ardından, Yunanistan Peyzaj Mimarları Derneği (PHALA) Başkanı Thanos SKLAVENITIS tarafından 2006 Sempozyum raporu sunulmuş ve 2006 yılında Atina‘da gerçekleştirilen Akdeniz Ülkelerinde Peyzaj Mimarlığının Geleceği konulu ilk sempozyum sonrası gelişmeler değerlendirilmiştir.

Söz konusu değerlendirmelerden sonra sempozyuma katılan Fransa, İspanya, Portekiz, İtalya, İngiltere, Filistin, Mısır, Lübnan, Malta, Tunus ülke temsilcileri tarafından peyzaj mimarlığı meslek disiplini, mesleki gelişim, ülke deneyimleri, eğitim ve mesleki uygulamalar ile uygulama işbirlikleri konularında sunumlar yapılmıştır. Sempozyum, Atina toplantısında bulunmayan ve Avrupa kıtasında yer almayan diğer Akdeniz ülke temsilcilerinin de katılımının sağlanmış olması bakımından önemlidir.

"Türkiye‘de ve Akdeniz Ülkelerinde Peyzaj Mimarlığı‘nın Geleceği: Kimlik ve Hedefler" ana başlığı çevresinde kurgulanan İstanbul 2008 Uluslararası Peyzaj Mimarlığı Sempozyumu‘nda küre, Avrupa ve ülke ölçeklerinde yapılan sunumlar ve değerlendirmelerden sonra Peyzaj Mimarlığı mesleğinin geleceğini şekillendirecek 4 ana konuda atölye çalışması gerçekleştirilmiştir.

Atölye çalışmalarında ortak bir tartışma ve bilgi alışverişi ortamı oluşturularak sadece Türkiye‘de değil, daha geniş ölçekte Akdeniz ülkelerinde ve Avrupa‘da peyzaj mimarlarının değişen ve dönüşen dünyada üstlendikleri sorumluluklar açısından harekete geçirilmeleri gereken öncelikli konular tartışılmıştır. Sempozyum kapsamında ayrıca, 2010 yılında kadar her bir konu başlığı altında eylem planlarına dönüştürülmesi gereken ana başlıklar belirlenmiştir. Bu çerçevede;

Yasal Tanınırlık başlıklı atölye çalışmasında; Uluslararası Örgütler (IFLA - EFLA)‘in

•      Stratejik çalışmaları içerisinde Akdeniz Ülkelerinde mesleki yasal tanınırlık konusunu öncelikli gündem maddesi haline getirmesi,

•      Uluslararası toplantıların sürekliliği için katılım ve finansal destek sağlaması,

•      Akdeniz Ülkelerinde merkezi ve yerel karar mekanizmalarında yer alan yöneticilerle iletişime geçmesi,

•      Üst düzey yöneticilere yönelik brifinglerin hazırlanması

konularında katkılarının büyük önem taşıdığı görüşleri gündeme gelmiştir. Ulusal Örgütlerin yasal tanınırlığın arttırılması konusunda daha etkin bir yapı kazanmaları açısından;

•      Mevzuata yönelik araştırmalar yapmalarının,

•      Bakanlıklar ve politikacılar ile diyalogu arttırılmalarının,

•      Eğitim kurumları ile güçlü bağlantıların kurulması için girişimlerde bulunmalarının,

•      Strateji gruplarının oluşturulmasına katkı sağlamalarının,

•      Tanıtım konusuna ağırlık vermelerinin ve medya ile güçlü ilişkiler kurmalarının,

•      EFLA‘dan mevzuat hiyerarşisi konusunda destek almalarının,

•      Ulusal ve yerel karar vericiler, akademisyenler, ilgi grupları ve diğer meslek disiplinleriyle atölye çalışmaları düzenlenmelerinin,

•      Akdeniz‘de peyzaj mimarları arasında çalışma grupları oluşturulması konusunda girişimlerde bulunmalarının ve

daha dinamik bir yapı kazanmalarının önemi vurgulanmıştır. Bireylerin yasal tanınırlığın arttırılması konusundaki katkısının güçlendirilmesinde;

•      Düzenlenen atölye çalışmalarına ve lobi faaliyetlerine aktif katılım sağlamalarının,

•      Çalışma gruplarının içerisinde yer alarak mesleki bilgi ve birikimlerini paylaşmalarının,

•      Mevzuata yönelik bilgi altyapılarını güçlendirmelerinin

önemi üzerinde durulmuştur. Yasal Tanınırlığın Arttırılması konulu atölye çalışmasında 2009 yılında;

•      Yerel öncelikler doğrultusunda "Ulusal Eylem Planlarının Hazırlanması",

•      Geçerli politikaların geliştirilmesine katkı sağlanması,

•      Mesleğin potansiyelinin keşfedilmesi

konularının, 2010 yılındaysa;

•      Ulusal örgütlerin yapılandırılması,

•      Lisans sisteminin geliştirilmesi,

•      Oda‘nın üyelerinin motivasyonunu arttırması ve

•      Peyzaj Mimarlığının bir kültür olarak geliştirilmesi

konularının öncelikli eylem alanları olmaları gerektiği üzerinde durulmuştur.

Avrupa Peyzaj Sözleşmesi başlıklı atölye çalışmasında; peyzajı toplam bir bütünlük olarak tanımlayan Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin önemli bir olanak olduğu ancak peyzaj mimarlığının bir meslek olarak tanınırlığının yetersiz olmasının önemli bir problem alanı olduğu vurgulanmıştır. Sözleşmenin ana amaçları arasında yer alan ekonomi ve ekoloji arasında denge kurulması gerektiği konusunun ise daha çok ekonomik sürdürülebilirliği önemseyen yaklaşımlar nedeni ile zarar görmekte olduğu konusuna değinilmiştir.

Gerek peyzajın bir bütün olarak algılanması ve yönetimi gerekse sürdürülebilirliğin hayata geçirilmesinde peyzaj mimarlığı meslek disiplininin önemli katkılarının olduğu ve söz konusu katkıların daha geniş kitlelerce anlaşılabilmesi için

•      Mesleki tanınırlığın arttırılması,

•      Eğitim kalitesinin iyileştirilmesi,

•      Yarışma projelerinin sayısının arttırılması,

•      Bilgi paylaşımlarının arttırılması,

•      Tanıtım faaliyetlerinin önemsenmesi,

•      Pilot proje alanlarının seçilmesi ve bu alanlarda çalışmalar yapılması

konularının önem taşıdığı vurgulanmıştır. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi konulu atölye çalışmasında 2009 yılında; peyzaj değerlendirme çalışmalarının yapılması 2010 yılındaysa;

•     Pilot projelerin geliştirilmesi,

•     APS konusunda araştırmalar yapacak akademisyenlerin desteklenmesi,

•     Lobi çalışmalarına önem verilmesi,

•     Kültürel ve doğal alanların tanımlanması konusunda çalışmalar yapılması,

•     Öğrenciler ve profesyoneller ile eğitim kamplarının düzenlenmesi,

•     Diğer meslek grupları ile atölye çalışmalarının düzenlenmesi,

•     Konuya ilişkin çalışmaların ödüllendirilmesi

gerekliliği vurgulanmıştır.

Mesleki Görünürlük, konulu atölye çalışmasında öncelikle "Peyzaj Mimarlığı ile Nasıl İlişki Kuruyoruz?" sorusunun cevaplanmasının önemi üstünde durulmuş ve öncelikle yakın çevremizden başlayarak mesleğin nasıl algılandığının anlaşılması gerektiği vurgulanmıştır. Bu kapsamda arkadaşlar, akrabalar ve sokaktaki insan ile iletişim kurarak mesleğin nasıl algılandığının ve bireylerin meslek ile nasıl bir ilişki içerisinde olduğunun anlaşılması gerektiği gündeme gelmiştir.

Yapılması gereken bu ön değerlendirmelerin kısa ve orta vadede tanınırlık stratejilerinin belirlenmesinde etkinliği vurgulanmış ancak söz konusu çalışma yanı sıra bu güne kadar edinilen birikimden yola çıkılarak görünürlüğün arttırılmasında gündeme gelebilecek eylemler, peyzaj mimarlığına yönelik;

•      Televizyon programlarının sayısının arttırılması,

•      Üniversitelerde peyzaj mimarlığı konusunda sunumların yapılması,

•      Kitap ve web sitesi sayısının arttırılması,

•      Etkileyici peyzajların hangi peyzaj mimarları tarafından yapıldığına dair bilgilerin daha görünür hale getirilmesi,

•      Liselerde tasarım mesleğine ilişkin sunumlar yapılması

kapsamında değerlendirilmiştir.

Atölye çalışmasında, peyzaj mimarlığı mesleğinin görünürlüğünün arttırılması önündeki temel engeller arasında yasal zeminde mesleki tanınırlık eksikliğinden kaynaklanan sorunlar yer almasına rağmen özellikle 2000 yılından sonra gerek artan çevre sorunları hakkında bilgi ve bilinç seviyesinin yükselmesi gerekse kentlerde yaşam kalitesinin yükseltilmesi arayışlarının artması mesleğin tanınırlığını giderek arttırmakta oluduğu görüşü gündeme getirilmiş olup, mesleğin sadece bir iş kolu ya da zengin kesimlerin uğraşı alanı olarak algılanmasının dışına çıkıldığına dikkat çekilmiştir.

Ancak, peyzaj mimarları arasında, taşınan sorumluluğun önemi, prosedürler, politikalar ve peyzaj mimarlığının gerçek çerçevesi konusundaki bilinç seviyesinin düşük olmasının ayrı bir sorun odağı olarak ortaya çıktığı, ayrıca çok disiplinli yapılar içerisinde peyzaj mimarlarının etkin katılım eksikliğinin de bu sorunun büyümesinde etkin olduğu ifade edilmiştir. Bahsedilen sorunların aşılmasında;

•      Daha güçlü politikaların geliştirilmesi,

•      Peyzaj mimarlarının vizyonlarını geliştirmesine yönelik çalışmaların yapılması,

•      Belediyeler, müteahhitler, hükümet, yerel yöneticiler, özel sektör ile ilişkilerin geliştirilmesi,

•      Öğrencilerin küresel ve yerel ölçekte yaşanan sorunlardan gerçek gündem maddelerinden haberdar edilmesi

konularına eğilinilmesinin önemi vurgulanmıştır. Mesleki Görünürlük konulu atölye çalışmasında Uluslararası Örgütler (IFLA - EFLA)‘in

•      Yöneticilerinin Akdeniz Ülkerleri ile kuracakları diyalogların medya (basın toplantısı, televizyon tartışma programlarına katılım vb.) aracılığı ile duyurulmasının sağlanması,

•      Uluslar arası örgütler tarafından çıkartılan yayınlarda Akdeniz katılımının teşvik edilmesi,

•      Türkiye‘de gerçekleştirilecek ELASA 2009‘a katılımın sağlanması

•      2010 yılında İstanbul‘da gerçekleştirilecek ECLAS Konferansına katılımın sağlanmasına

yönelik girişimlerin önem taşıdığı vurgulanmıştır. Mesleki görünürlük konusunda Ulusal Örgütlerin;

•      Gerçekleştirilecek tüm etkinliklerin yazılı ve görsel iletişim araçları kullanılarak (web, televizyon-radyo programları, tartışma programları, bültenler, konferanslar, kitaplar, gazeteler, dergiler) kamuya aktarılmasının sağlanması,

•      En iyi örneklerin toplanması bu kapsamda ulusal peyzaj ödüllerinin verilmesi ve iyi örneklerin mümkün olduğunca geniş kesimlere duyurularının yapılması,

•     "Fieldwork" adlı magazine katkı sağlanması,

•      EFLA, IFLA haberleri (http://www.efla.org/) konusunda bilginin arttırılması,

•      LE-NOTRE (http://www.le-notre.org/) tematik ağları konusunda bilginin arttırılması,

•     Avrupa Peyzaj Sözleşmesi doğrultusunda Belediyeler tarafından peyzaj mimarlarına daha çok sorumluluk verilmesi konusunda girişimlerde bulunulması,

•     Küresel ısınma ile ilgili olarak peyzaj stratejilerinin belirlemesi konusunda koordinasyon rolü üstlenilmesi, söz konusu stratejilerin basın aracılığı ile yaygınlaştırılması,

•     Peyzaj mimarlığı konusunda makalelerin yerel magazinlerde ya da meslek odalarına ait magazinlerde yayınlanması konusunda girişimde bulunulması,

•     Televizyon dizilerinde bir peyzaj mimarının ana karakter olması konusunda girişimlerde bulunulması,

•     Profili yükseltmek için peyzaj mimarları odası tarafından ödüller verilmesi ve bu konuda sponsorlar bulunması,

•     Uygulamada peyzaj mimarlarının sürekli profesyonel gelişiminin sağlanması konusunda özel programlar geliştirilmesi,

•     Türkçe wikipedia da peyzaj mimarlığının tanımlanmasının sağlanması,

•     Tüm peyzaj mimarlarının toplam 12 sayfadan oluşan Avrupa Peyzaj Sözleşmesi hakkında bilgi sahibi olması için girişimlerde bulunulması,

•     Öğrenciler arasında ELASA hakkındaki bilgi birikiminin arttırılmasının sağlanması,

•     Barcelona Bienaline katılımın sağlanması,

•     Türk peyzaj mimarlığı hakkındaki bilgi dağılımının sağlanması

alanlarında etkinliklerini arttırmaları gerekliliği vurgulanmıştır. Atölye çalışmasında bireysel sorumluluk olarak tüm ulusal ve uluslar arası gelişim süreçlerine aktif katılımın önemi üstünde durulmuştur. 

Ayrıca, Uluslar arası ve ulusal örgütlerin üzerinde önemle durması gereken konuların 2010 yılına kadar gerçekleştirilmesi konusunda girişimlerde bulunulması gerekliliği vurgulanmıştır.

Eğitim konulu atölye çalışmasında Uluslararası Örgütler (IFLA - EFLA)‘in

•      Le-NOTRE ile işbirliği yaparak ulusal ve uluslararası düzeyde eğitimin iyileştirilmesi için girişimlerde bulunmalarının

önemi vurgulanmış, Ulusal Örgütlerinse

•     Meslek içi eğitim programlarının içeriğinin zenginleştirilmesi, sayıca arttırılması ve ülke geneline yaygınlaştırılması,

•     Atölye çalışmalarının içeriğinin zenginleştirilmesi, sayıca arttırılması ve ülke geneline yaygınlaştırılması,

•     Eğitimin iyileştirilmesi konusunda araştırmalar yapacak akademisyenlerin desteklenmesinin sağlanması,

•     Problem analizli için çalışma gruplarının oluşturulması,

•     Peyzaj mimarları odası, akademik personel ve öğrencilerin müzakere toplantılarının, atölye çalışmalarının gerçekleştirilmesi ve teori ile pratik arasındaki boşluğun kapatılması,

•    Peyzaj mimarlarının bölgesel planlama alanındaki uzmanlığının arttırılması amacıyla eğitim programlarının oluşturulması,

•     Türkçe kaynak oluşturma girişimlerinin desteklenmesi,

•     Çok disiplinli grup çalışmalarının desteklenmesi,

•     Eğitimde kampus dışı projelerin uygulanması,

•     Gerçek ve ütopya çalışma stüdyolarının oluşturulması

konularında etkin rol üstlenmelerinin önemi gündeme getirilmiştir. Bireylerinse;  

•     Le-NOTRE‘nin aktif üyesi haline gelerek,

•     Ulusal örgüt tarafından düzenlenen eğitim programlarına katılım göstererek, söz konusu eğitimlerinin niteliklerinin arttırılmasına ilişkin görüş ve değerlendirmelerini ulusal örgüt ile paylaşarak

katkı sağlayabilecekleri vurgulanmıştır.  

Yaşam kaynaklarımızın korunarak kullanımı üzerine ihtisaslı olan peyzaj mimarlığı mesleği ve sorumluluk alanları üzerinde yaşanan sorun ve çözümleri üzerinde ortaklaşa çalışmalar yapmak, birlikte üretmek, birlikte karar almak ve strateji geliştirmek amaçlarıyla gerçekleştirilen Sempozyum‘da

•     Kültürel peyzajlarda ortaya çıkan olumsuz değişim ve dönüşümlerde, bilgisizliğin, bilinçsizliğin, yerel politika eksikliklerinin son derece etkin olduğu ve

•     Peyzaj mimarlarının bu olumsuz gelişmeler karşısında önemli ve çözümleyici katkılarının mutlak suretle dikkate alınması gerekliliği

gündeme gelmiş, ülke deneyimleri paylaşılmış, mesleki gelişim ve insanlığa katkı çerçevesinde dört ana konu başlığı altında 2010 yılına kadar yapılması hedeflenen konular tanımlanmıştır.

Toplantı sonunda, "Akdeniz Ülkelerinde Peyzaj Mimarlığının Geleceği" başlığı altında ilki 2006 yılında Atina‘da ikincisi 2008 yılında İstanbul‘da düzenlenen sempozyumun üçüncüsünün 2010 yılında Lübnan‘da yapılmasına karar verilmiştir.