Kurbağlıdere Vadisi fikir proje yarışmasında 5 eşdeğer ödülden 3 ödül peyzaj mimarlarının...Proje Yarışmasının duyurusunun yapıldığı ilk günden itibaren Odamız, projelendirilecek alanın peyzaj mimarlığı ihtisas alanı olduğu ve değerlendirmede peyzaj mimarlığı lisansına yer verilmemesinin hem yönetmeliğe hem de bilime aykırı olduğu gerekçemize meslektaşlarımızın başarısı açık bir yanıt üretmiştir.

KURBAĞLIDERE VADİSİ PROJE YARIŞMASINDA PEYZAJ MİMARLARININ EŞDEĞER ÖDÜLLERDEKİ BAŞARISI

Kurbağlıdere Vadisi fikir proje yarışmasında 5 eşdeğer ödülden 3 ödül peyzaj mimarlarının. Proje Yarışmasının duyurunsun yapıldığı ilk günden itibaren Odamız, projelendirilecek alanın peyzaj mimarlığı ihtisas alanı olduğu ve değerlendirmede peyzaj mimarlığı lisansına yer verilmemesinin hem yönetmeliğe hem de bilime aykırı olduğu gerekçemize meslektaşlarımızın başarısı açık bir yanıt üretmiştir.

5 eşdeğer ödülden 3‘ün alan peyzaj mimarlarının başarısını kutluyor, Odamızın mesleğimizin ihtisas alanları ile ilgili bu güne kadar yürütmekte olduğu çalışmaları,  başarıları ile pekiştirdikleri için ayrıca teşekkür ediyor, başarılarının devamını diliyoruz.

Eşdeğer Ödül
Ekip Temsilcisi: Tarık Yaşar
Onur Kemal Kösedağ

Yardımcılar:
Caner Ölçüşenler
İnan Karaçay

Eşdeğer Ödül
Ekip Temsilcisi: Enise Burcu Karaçizmeli
Ahmet Ünveren
Egemen Karakaya
Yardımcılar:
Evrim Pekyavuz Canatan

Danışmanlar:
Hülya Ertaş
Alper Derinboğaz

Eşdeğer Ödül
Ekip Temsilcisi: Oktan Nalbantoğlu
Tuğba Akyol
Elif Toraman
Ferdi İnanlı
Gülce Kantürer

Yardımcılar:
Alican Karalar
Serap Ketboğa
Esat Can Meker
Mine Aydur
Aliye Kalkan
Tunar Şensu

Odamız; İdare tarafından "Kurbağalıdere Vadisi bütününün mevcut kullanımlarıyla birlikte düşünülerek, vadi içinde yer alan ve eski değerini kaybeden Kuşdili Çayırı gibi potansiyel odak alanlarının, Kadıköy‘ün doğal ve fiziksel verileri, sosyal ve kültürel ihtiyaçları öncelikli olacak şekilde ele alınarak, kentsel bağlamda projelendirilmesi hedeflenmektedir. Yarışma alanının Kadıköy halkı için bir çekim merkezi haline getirilmesi ve günümüz ihtiyaçlarına da cevap verecek şekilde yeni işlevler kazandırılması amaçlanmaktadır." şeklinde yapmış oldukları gerekçeleri üzerinden öncelikle;

 "Kurbağalıdere Vadisi Fikir Projesi Yarışması"nın da odak noktası olan "Kurbağalıdere Vadisi-Kuşdili Çayırı‘‘nın öncelikle biyolojik yaşam ile ilgili varlık sebebi büyük bir öneme sahip olduğu,

 - Kurbağlıdere‘nin sahip olduğu coğrafik ve hidro jeolojik değerleriyle konumlanışı ile gerçekleşmiş olan peyzaj karateristiklerinin planlama ve tasarım parametrelerini oluşturması bilimsel gerçeğinden hareketle, biyolojik çeşitliliğinden kaynaklı canlı yaşamının analizlerinin, tahrip olanlarının yeniden doğaya kazandırılması vb peyzaj onarım tekniklerinin son derece yüksek olduğu,

 - Kadıköy Belediyesi Başkanının proje yarışmasına duyulan gereksinimini tarifleyen;

"Kuşdili çayırı için; İstanbul Büyükşehir Belediye yönetimi farkında olmadığı özgün ve farklı olan bir kültürel ve doğal değerimizi, günümüz anlayışı ile yok eden bir proje geliştirirken, Kadıköy Belediye yönetimi ise farkındalığın bilinci ve farklılığın potansiyeli ile yarışmacı ve katılımcı proje geliştirme gayreti içine girmiştir. Bu nedenle, yalnızca, Kuşdili Çayırı ile sınırlı olmayan, çevre yolu ile deniz arasındaki alanın yani ‘Kurbağalıdere Vadisi‘nin geleceği yeni bir vizyon ile kurgulanmalıdır. Günümüzde, vadinin; bir ulaşım vadisine, alışveriş merkezleri vadisine dönüştürmeye yönelik üst plan kararlarının yeniden gözden geçirilmesi, onun yerine, açık ve yeşil alan sistematiğinin yeniden kurgulandığı, yaya-trafik ulaşımının bütünleştirildiği, kültür, ticaret, kamusal hizmet alanları ile tematik odakların oluşturulduğu bir yeni "Kurbağalıdere Vadisi Vizyon Planı" ortaya konulmalıdır." şeklindeki tespiti peyzaj mimarlığı meslek disiplinin ağırlıklı çalışma konularından olduğu bilimsel gerçeği tartışmasız olduğu,

- Kuşdili Çayırı‘nın jeolojk etüdleri yapıldığında kendi adı ile tanımlanmış (Kuşdili Çayırı Formasyonu (Qkş) özel bir jeolojik formasyonu bulunması, Kurbağlıdere hidrolojisi, denize bağlı bir kentsel akarsu kimliğini koruması sebebi ile tatlısu-tuzlusu ekosistemleri, kıyı ve su ekosistemleri ekolojik eşik peyzaj karateristiklerinin özel örneklerini sergilemediği,

- Bu sebeple, söz konusu yarışma bir fikir projesinde olmasına rağmen öncelikle sahip olduğu tüm parametrelerin analizlerinin yapılmış olması, fikir projesine gidecek bir yol izlenirken söz konusu alanın peyzaj planlamalarının yapılmış olmasına özen gösterilmeli, yarışmanlardan söz konusu katmanların harmanlanması beklenmesi gerekliliği,

- Peyzaj planlama kavramı "geleceği kurmak" tanımı ile betimlenirse; "gereksinim ile olanak" arasında oluşturulması gereken denge, mekanın fiziksel organizasyonunu, "koruma ile kullanma" arasındaki denge de, doğaya müdahale biçimini belirleme eylemi olarak tanımlanabilmektedir. Bu bağlamda, planlama mekanın fiziksel organizasyonunu gerçekleştirirken; insan, yaşadığı mekan ve onun üzerindeki toplumsal eylemlere yönelik bir organizasyon önerisi de geliştirmek durumunda olduğu,

- Ayrıca Kurbağalıdere bilindiği üzere, zaman zaman sel afetleri yaşamış ve hatta maalesef sel suyuna kapılarak ölümlü kazalara neden olmuştur. Kentsel yapı yoğunluğu ve plansız gelişimler sebebi ile yaşadığımız can ve mal kayıpları derin üzüntü verdiği,

- Dolayısıyla, Kurbağalıdere Vadisi Kadıköy için sadece şartname önsözünde açıklandığı hali ile; "Bu nedenle, yarışmanın amacı; Kadıköy‘ün ticari, kültürel, kamusal, ulaşım ve rekreasyon koridoru niteliğindeki vadi için yeni vizyon ve stratejiler çerçevesinde yeniden kurgulanarak stratejik şemalar üretilmesi, fikir projeleri geliştirilmesi ve tasarım rehberi oluşturulmasıdır." olmaması gerekliliği,

 - Çünkü Kurbağalıdere ve Vadisi öncelikle Kadıköy ilçesinin makroformu ve İstanbul ilinin önemli bir KENTSEL YEŞİL ALT YAPI birimidir zira olası sel taşkın afetlerinde bir deşarj alanı olma karakterine sahip olduğu,

- Böylesi deniz-akarsu ekositemlerinin birlikte yaşandığı önemli bir peyzaj karakteri olan Kurbağalıdere Vadisi tabii ki yapı yoğunluğu (konut-ticari parselasyon, ulaşım vb.) baskısı olmaksızın rekreasyon! ağırlıklı olarak planlanması ve halkımızın kamusal mülkiyet kavramına katkısı yadsınamaz ancak öncelikle peyzaj ekolojisi açısından önemli değerlere sahip olan alanın biyolojik yaşamsal öncelikleri, tahrip ve kayıpların peyzaj onarım tekniklerinin önceliğine alınmış ihtiyaç programlarının tariflenmesi gerekmektiği,

 
 - Yarışma şartnamesinin önsözlerinden yer alan JÜRİDEN başlığı altında "Yarışma alanı olarak tanımlanan Kurbağalıdere Vadisi, Kadıköy Merkezi yerleşik alanı ile Bağdat Caddesi çevresi boyunca gelişen yerleşme bölgesini ayıran doğal bir eşiktir. Geçmişte tamamen yeşil olan vadi, günümüzde eski özelliğinden çok şey kaybetmiş olmasına rağmen; bu yeşil alan kimliği, Söğütlüçeşme‘den Kalamış Koyu‘na açılan alanda kısmen okunabilmektedir. Yarışma alanı kapsamında yer alan Kuşdili Çayırı, İmar Planında Yeşil Park olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda, kentsel kimliğin korunması ilke olarak planlama kararlarının sürdürülmesi ile mümkün olabilir." denmektedir. "doğal bir eşiktir." ifadesi doğru ancak oldukça yetersiz olduğu ve Kurbalığıdere Vadisi sel-taşkın yaşamış bir alan olması sebebi ile de aslında hem İstanbul için hem de Kadıköy için risk yönetim alanı karakterinde bir peyzaj ekolojisi taşıdığı,

- Kentsel kullanım alanlarının doğa ve doğal varlıklarla uyumlu planlanması, doğa üzerinde sistemli bir şekilde sürdürülen tahribatı sona erdirecek ekolojik-demokratik bir toplumun yaratılması temel hedef olmalıdır. Kadıköy lokalinde İstanbul ölçeğinde kentsel yeşil alt yapı ve makro planlama çalışmaları, ekolojik ağlar kentsel alanların sürdürülebilir planlanması ve yönetiminde etkin rol alabilecek yaklaşımlardandır. Amaç ekolojik ağların plan bütününe aktarımlarının sağlanarak, doğal ve fiziksel çevre arasındaki dengeyi sağlayan sürdürülebilir peyzajlar yaratmak olması gerekliliği,

-  Kentsel yeşil alt yapı sistemi, ekolojik ağlar flora ve fauna alanlarına habitat oluşturarak peyzajdaki bağlantıları sağlayan rekreatif aktivitelere de imkan veren, ekolojik ağların bir alt birimi olarak yeşil yollar ise çizgisel açık alanlar boyunca rekreatif, kültürel, doğal ve ekonomik yarar sağlayan koridor sistemleri olarak tariflenebilir ve yeşil altyapı kavramı, kentsel yeşil omurga oluşturulmasını sağlayan bir kent yönetim sistemi olduğu,

  -  Yeşil ağ sistemine girdi oluşturacak lekeler; doğal lekeler, tahribat alanları, bitkilendirilmiş alanlar, su yüzeyleridir. Bu sisteme girdi oluşturan diğer bir eleman ise koridorlardır. Bunlar; doğal koridorlar, bitkilendirilmiş yol koridorları, orman yol koridorları ve akarsu koridorlarıdır. Buna göre Kadıköy planlarından İstanbul üst ölçek planlarındaki leke ve koridorların yapılacak iyileştirmelerle daha güçlü hale getirilebileceğini söylemenin mümkün olduğu,

- Kurbağılıdere ve Vadisi-Kuşdili Çayırı peyzaj karakteristikleri içerisinde yer alan ve ekolojik süreçlerde biyo-çeşitlilik, verimlilik, toprak ve su gibi kaynakların geniş yayılma alanı bulabildiği alanlar olan lekeler, yani çevresindeki alanlardan farklı bileşenlere sahip geniş, homojen alanların planlara işlenmesi, akarsu ve nehir koridorlarının bataklık işlevi, erozyon kontrolü, besin ve su sızması, sedimentasyon ve sel taşkınları gibi işlevleri, koridor genişliğine bağlıdır. Koridorlar, yerel bir kimlik, farklılık yaratan, bölgesel topografik ayırıcılar gibi hareket ederek kültürel çeşitliliği arttıran, temelde yaban hayatı üzerinde engel teşkil eden karayollarını kesen, yaban hayatı koridorları oluşturan yeşil kuşaklarla sosyal ve kültürel kaynaşmayı güçlendirmeyi hedefleyen kentsel yeşil alt yapı planlarının ekonomik, eğitsel, rekreasyonel ve ekolojik işlevleri kentsel gelişime katkısı tartışmasızlığı,

Kurbağalıderede de olduğu gibi akarsu koridorları, önemli su kıyısı habitatlarını, nadir ve endemik türleri, yaygın türleri içererek biyolojik çeşitliliği korur. Biyoçeşitliliğin, ekosistemin sürdürülebilirliğinin temelini oluşturması nedeniyle koridorların bu özelliği ayrı bir öneme sahip olduğu,  vb. konular İdare ile paylaşılmış,

  - Yarışmanın konusu ile ilgili olarak;  yerel yönetimler tarafından yapılan tüm tespit ve değerlendirmelerin içeriğinden de anlaşılacağı gibi ağırlıklı olarak peyzaj mimarlığı hizmeti içermesine rağmen 5 kişilik jüri oluşumu içerisinde Yarışmalar Yönetmeliği;

  - "Jüri seçimine ilişkin esaslar" başlığı altında yer alan 18.Madde  ile açıklanmış olan"......... Ortakçıl yarışmaların jüri teşkilinde, meslek disiplinlerinin yarışmadaki ağırlığına uygun bir dağılım sağlanmalıdır."  hükmü gereği, asil jüri üyeleri belirlenirken yarışmanın konusu ve programı peyzaj mimarlığı meslek disiplinin ağırlıklı olması nedeni ile jüride peyzaj mimarına yer verilmemesi açıkça "Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Esasları Yarışmaları Yönetmeliği"ne aykırı tutum izledikleri konusunda uyarıda bulunulmuştur.

Kentsel mekan tasarımı ile ilgili karar-davranışsal-mekana biçimsel yaklaşım ve değerlendirmeler getiren kuramların tasarımcısı olan peyzaj mimarlığı disiplinini böylesi bir proje yarışmasının AĞIRLIKLI bir disiplini olduğunu görmezden gelerek meslek "disiplinlerinin ağırlığına uygun bir dağılım sağlanması‘‘ hükmüne idare  yönetmelik gereklerini yerine getirmemiştir.

 
Peyzaj mimarlarının hizmet alanları ile hak, yetki ve sorumluluklarını belirleyen, 21.03.2006 tarih ve 26115 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan "Serbest Peyzaj Mimarlık Müşavirlik Hizmetleri Uygulama, Mesleki Denetim, Büroların Tescili ve Asgari Ücret Yönetmeliği" ile 9 Mart 2007 tarih ve 26457 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren "Meslek İçi Eğitim, Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliği" kapsamında belirtilen hizmet tanımları çerçevesinde ve Danıştay 8. Dairesince 2007 yılı Nisan ayında verilmiş olan yargı kararı neticesinde, yapılacak yarışmanın Odaya kayıtlı peyzaj mimarlarının ihtisas alanları içerisinde yer alan bir akarsu olması, biyolojik çeşitliliğin parametrelerinin planlama ve tasarım kriteri olacağı içerikteki böylesi bir kentsel peyzaj dokusu üzerine geliştirilen yarışmalarında,  jüri değerlendirilmesinde ağırlıklı sayıda yer verilmemesi hukuka, "Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışma Yönetmeliği" ile Oda Yönetmeliklerine aykırı olmuş, ancak eşdeğer ödüllerdeki başarı,  kamusal alanların planlanması ve tasarımını gerçekleştirmesi ihtisasıolan peyzaj mimarlığ disiplinin hak ettiği yerini alması ile gerçeğini bir kez daha kanıtlamıştır.

  - Bir kentin içinde bulunduğu coğrafyasına, iklimine, kültürel özelliklerine yani kısaca kentin kimliğine ve o kent içinde yaşayan kullanıcısının temel gereksinimlerine ve davranışlarına uygunluk kriterlerinin belirlenmesi eğitimi, peyzaj mimarlarının asli uzmanlık alanını oluşturduğu,

  - Kentsel tasarımın, yerleşim ve yapılaşma alanları olan kentlerin, fiziksel mekanın örgütlenmesi ve tasarlanması eylemi olduğu ve bu yönüyle kentsel tasarımda, peyzaj mimarlığı disiplininin vazgeçilmez olduğu, 

Dolayısı ile peyzaj mimarlarının proje yarışmalarındaki başarıları;  kamu kurumları tarafından açılan bir çok proje yarışmasında,  ya jüri oluşumu  ya da yarışmaya katılım koşullarında yer verilmeyerek göz ardı edilmeye çaba sarf edilmesinin artık haklı bir gerekçesinin olamayacağının somut bir kanıt değil midir ?