01.06.2013 tarih ve 28664 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik‘te mesleğimiz ve meslektaşlarımızın müelliflik ve tescil hakları ile birlikte telif hakları üzerine yapılmış olan müdahalelere karşı Odamız tarafından çalışmalar başlatılmıştır.

PLANLI ALANLAR TİP İMAR YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILDI

01.06.2013 tarih ve 28664 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik‘te mesleğimiz ve meslektaşlarımızın müelliflik ve tescil hakları ile birlikte telif hakları üzerine yapılmış olan müdahalelere karşı Odamız tarafından çalışmalar başlatılmıştır.

01.06.2013 tarihinde yayımlanan yönetmelik değişikliği ile 2/11/1985 tarihli ve 18916 mükerrer sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin çeşitli maddelerinde değişiklik yapılmıştır. Bu değişikliklerden dava konusu yaptığımız düzenlemelerde, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği‘nin 57. ve 58. Maddelerinde değişiklik içermektedir.

Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği‘nin 57. maddesinin 14. fıkrasında yer alan "Proje müellifliği ve yapım işlerinin denetimine dair fenni mesuliyet üstlenen mimarların ve mühendislerin, 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu uyarınca, ilgili meslek odasına kayıtlı olmaları, büro tescillerini yaptırıp her yıl için yenilemeleri gerekir" şeklinde yer alan düzenlemede bulunan "yaptırıp her yıl için yenilemeleri" ibaresi çıkartılarak "yaptırmaları" olarak değiştirilmiştir. Aynı fıkra içerisindeki "İdareler sorumluluk alan mimar ve mühendislerin yaptıkları işlemlere ilişkin bilgileri her ayın ilk haftası içinde ilgili meslek odalarına bildirir" şeklindeki cümle ile "İdare, projeleri incelerken 5/12/1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygunluğu da gözetir" cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.

Yönetmeliğin 58. maddesinin 7. fıkrası olan "İlgili idareler fenni mesuliyet üstlenen mimar ve mühendislerin bir önceki ayda yaptıkları işlemlere ilişkin bilgileri her ayın ilk haftası içinde ilgili meslek odalarına bir liste halinde topluca bildirir" düzenlemesi yerine "İlgili meslek odaları, 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentlerine istinaden aynı Kanunun 27 nci maddesi uyarınca Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yüksek Haysiyet Divanı tarafından onbeş günden altı aya kadar serbest sanat icrasından men‘i veya Odadan ihraç kararı alınan veya istifa ederek üyeliğini veya büro tescilini sona erdiren veya adına büro tescili bulunup vefat eden üyelerini derhal merkez yapı denetim komisyonu ile bütün ilgili yerlere ve kuruluşlara elektronik ortamda bildirir. Bu bilgilerin aynı zamanda Bakanlığa yazılı olarak gönderilmesi zorunludur. İlgili idareler, mimar ve mühendislerin kısıtlılık durumunu Bakanlığın yapı denetim sisteminden kontrol ederek yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgelerini düzenler" hükmü getirilmiştir

58. maddenin 8. fıkrasında yer alan "Meslek odaları, fenni mesuliyete ilişkin yapı inşaat alanı sınırlamasının kontrolünü bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten başlamak üzere kayıtlarına giren yapı ruhsatı ile bu ruhsata istinaden düzenlenen yapı kullanma izin belgelerini veya fenni mesul sözleşmelerini veya istifa dilekçelerini dikkate alarak yerine getirirler" düzenlemesinin yerine ise "Fenni mesul mimar ve mühendislerce denetim görevi üstlenilen yapıların alanına ilişkin kayıtlar, bu kişilerin büro tescillerinin yapıldığı ilde yer alan Bakanlık taşra teşkilatı tarafından tutulur. İlgili idareler bu kişilerce denetimi üstlenilen yapılara ilişkin yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgelerinin bir örneğini düzenlendiği tarihten itibaren en geç 6 iş günü içinde bu kişilerin kaydının bulunduğu ilin Bakanlık taşra teşkilatına gönderir. Bakanlık taşra teşkilatı fenni mesuliyete ilişkin yapı inşaat alanı sınırlamasının ve mesafenin kontrolünü, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten başlamak üzere kayıtlarına giren yapı ruhsatı ile bu ruhsata istinaden düzenlenen yapı kullanma izin belgelerini veya fenni mesul sözleşmelerini veya istifa dilekçelerini dikkate alarak gerçekleştirirler. Bakanlık denetime yönelik fenni mesuliyetin izlenmesine ilişkin olarak elektronik ortamda denetim sistemi kurar" hükmü getirilmiştir.

Yapılan düzenlemeler, TMMOB ve bağlı odalarının 6235 sayılı Yasa ve bu Yasa çerçevesinde yürürlüğe koymuş olduğu yönetmeliklerle düzenlemeye tabi tuttuğu konuları ilgilendirmekte olup, gerek l Birlik ve bağlı odaların görev ve yetkilerinin hukuka aykırı bir şekilde sınırlandırılarak Bakanlığa devredilmesi ve gerekse bu mevzuata aykırı bir şekilde, bu mevzuatın uygulanmasında kargaşa yaratarak meslek odalarının faaliyetlerinin engellenmesi sonucunu doğuracak olması nedeniyle açıkça hukuka aykırılık taşımaktadır.

Değiştirilen yönetmelik ile TMMOB ve bağlı odalarının görev alanına giren pek çok konuda değişiklik yapılmıştır. Yapılan değişiklikler meslek odalarının faaliyetlerini doğrudan ilgilendirdiği halde, TMMOB ve bağlı odalar da tüm kamuoyu gibi 1 Haziran tarihinde Resmi Gazete‘de yayımlandıktan sonra öğrenmiştir.

Gerek Birlik ve bağlı odalarını, gerekse bu odalara bağlı çalışan mimar, mühendis ve şehir plancılarını doğrudan ilgilendiren yönetmelik hükümlerinin sürekli olarak ve herhangi bir görüş sorulmadan ya da bu konularda görüş ve uygulamaları bilinen bu kuruluşların uygulamalarını baltalamaya, yok etmeye yönelik yönetmelik düzenlemeleri çıkartılması, Anayasa‘da belirlenen demokratik hukuk devletine açıkça aykırılık taşımaktadır.

Yönetmelik ile  "İdare, projeleri incelerken 5/12/1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygunluğu da gözetir" cümlesinin yürürlükten kaldırılması da açıkça hukuka aykırılık taşımaktadır. Nitekim 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası‘na aykırılık taşıyan bu düzenlemenin de iptali gerekir.

Odamız ve TMMOB ye bağlı oda sekreterleri tarafından ortaklaştırılan meslek ve meslektaşlık hakları üzerinden oluşturulacak ortak metin ile yönetmelik değişikliği yargıya taşınacaktır.