Yargı tarafından iptal edilen serbest bölge kararı, hiçbir şey olmamışçasına 10 Temmuz 2007 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı olarak yeniden yayınlanmıştır.

TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı, yargı kararlarına karşın Bakanlar Kurulu‘nun Sakarya ve Kocaeli sınırları içerisinde İpekyolu Serbest Bölgesi kurulmasına dair yeni bir karar alması üzerine 13 Temmuz 2007 tarihinde bir basın açıklaması yaptı.

SİYASİ İKTİDAR YASA TANIMIYOR!
İPEKYOLU VADİSİ SERBEST BÖLGESİ YENİDEN GÜNDEMDE!

Yargı; TMMOB‘nin, Sakarya ve Kocaeli sınırları içerisinde serbest bölge kurulmasına ilişkin 15 Aralık 1998 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı‘nın iptali istemiyle açmış olduğu davayı, tam yedi yıl sonra 2005 yılı Temmuz ayında TMMOB lehine sonuçlandırmıştı. Ancak, AKP giderayak icraatlarına devam ediyor. Siyasi iktidarın 4,5 yıldır süregelen yasa tanımaz tavrı bu olayda da ortaya çıkmıştır. Yargı tarafından iptal edilen serbest bölge kararı, hiçbir şey olmamışçasına 10 Temmuz 2007 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı olarak yeniden yayınlanmıştır.

Süreci kısaca özetleyelim:

10 Temmuz 2005 tarihinde iptal edilen 1998 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile serbest bölge ilan edilen alan; Sakarya Nehri‘nin Karadeniz‘e döküldüğü noktadan başlayan ve batıya doğru 31 km. uzunluğundaki sahil bandını içine alarak denizden karaya doğru 1-5 km arasında değişen coğrafyayı kapsayan, 7 köy yerleşimini içinde barındıran, tarım ve orman alanlarını içine alan ve aynı zamanda güneyde doğal sit alanına (Acarlar Gölü) sınırı olan bir bölgeydi ve 82 kilometrekarelik bir alanı kapsıyordu. "Serbest Bölge" olarak ilan edilen alanda, dünyada eşine pek rastlanılmayan dişbudak ağaçlarıyla kaplı orman alanları, 7 köyün yaşam kaynakları olan tarım arazileri, fındıklık araziler, doğal sit alanı olan Acarlar Gölü‘nü besleyen dere ve su kaynakları bulunmaktadır. Bu bölge aynı zamanda, yaban hayatı zenginliği, uluslararası kuş göç yolları üzerinde bulunan bir sulak saha olması, ülkemizin sayılı kumul alanlarından ve lagün ortamlarından olması ve yine nadir rastlanan longos ormanı özellikleri ile kendine özgü ekosistemleri olan bir özelliktedir.

İptal edilen Bakanlar Kurulu Kararı ile henüz hukuken ortada olmayan işletici firma bölgenin etüdü bilahare yapılmak üzere, "Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi" olarak ilan edilmiştir. Bu firma ancak 28 Aralık 1998 tarih ve 4700 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi‘nde kurulmuştu. 1999 Deprem felaketinden sonra hazırlanan 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı‘nda belirtilen amaç, ilke ve hedeflerle örtüşmeyen bir şekilde Serbest Bölge‘nin etüt işi işletici firmaya yaptırılmıştır. İşletici firma lehine kurulan "Serbest Bölge"nin etüt çalışmaları ve Türkiye ticaret hacmine olacak katkısı, İşletici Firmayı haklı çıkaracak objektif olmayan gerekçelerle "İpekyolu Vadisi Serbest Bölgesi Tanıtım Kitabı"nda tek yanlı olarak kamuoyuna sunulmuştur.

TMMOB, 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı‘na aykırılığı yanında, alanın yüzölçümü ve içindeki tarım ve orman alanlarına ilişkin yanlış verilerin kullanılması ve doğal kaynaklarımızı yok edecek nitelikte bir çalışmanın içine girilmesi, gerekli incelemeler yapılmadan, hiçbir bölge araştırması ve fizibilite raporuna dayanmadan, yöredeki ekonomik ve sosyal yapı gözetilmeden, Anayasa ve yasal düzenlemelere, özellikle çevre, tarım, orman, tabiat ve kültür varlıkları ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olarak serbest bölge ilanı hakkında alınan Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle yargıya başvurdu.

Açtığımız davaya bakan Danıştay 6. ve 10. Dairesi‘nin yürütmenin durdurulması istemimizi reddetmelerine karşılık, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu TMMOB‘nin itirazını kabul etmiş ve yürütmenin durdurulması istemini reddeden mahkeme kararını kaldırarak, öncelikle bilirkişi incelemesinin yapılmasından sonra istemin incelenmesine karar vermiştir.

Bu süreçte TMMOB, atanan "Bilirkişi Kurulu"ndaki bazı üyelere itiraz etmiştir. Daire Bu itirazı reddetmiş 3 kişiden oluşan heyetle Bilirkişi Kurulu‘na inceleme yaptırmıştır. TMMOB, Bilirkişi Kurulu‘nun objektif nitelikten uzak tespitlerde bulunması ve uzmanlık alanlarına girmeyen konularda firma lehine değerlendirme yapmaları nedeniyle rapora itiraz etmiştir.

Bilirkişi Kurulu Raporu‘nu değerlendiren 6. ve 10. Daire, ikinci kez yürütmenin durdurulması istemimizi reddetmiştir.

TMMOB, bu karara da itiraz etmiş, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu yapılan itirazı haklı görmüştür. Genel Kurul Yasama Organının asli görevi olan konuların düzenleyici işlem konusu edilmeyeceği gerekçesiyle 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu‘nun Anayasa‘ya aykırı olduğu kanısına vararak anılan yasanın iptali istemiyle itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesi‘ne başvurulmasına ve bu yasaya dayanılarak tesis edilen Bakanlar Kurulu Kararı‘nın yürütülmesinin durdurulmasına karar vermiştir. Ancak, Anayasa Mahkemesi, Anayasa‘ya itirazı yerinde görmeyerek dosyayı Danıştay 10. Dairesi‘ne iade etmiştir.

Danıştay 6. ve 10. Daire üyelerinden oluşan ortak Kurul, 5 Temmuz 2005 tarihinde yapılan duruşmada tarafları dinlemiş ve Savcı mütalaasını sunmuştur. E:1999/474, K:2005/3949 sayılı karar ile ortak kurul, anılan Bakanlar Kurulu kararını iptal etmiştir. Daha sonra dava Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna gitmiş ve Kurul E:2005/3396, K:2006/739 kararı ile, 6. ve 10. Daire üyelerinden oluşan ortak Kurul kararını onamıştır.

Sonuç olarak;

Yargının kararları bu kadar net iken, Bakanlar Kurulu‘nun bu yeni kararını anlamak mümkün değildir. TMSF tarafından el konulan bir sermaye grubunun hala bu işin sahibi ve tarafı gibi gösterilerek, bu şirket üzerinden iş yapılması da var olan ilişikler yumağını ortaya çıkaran özel bir noktadır.

Yargı tarafından iptal edilen 1998 tarihli Bakanlar Kurulu kararında İpekyolu Serbest Bölgesi‘nin toplam 82 kilometrekarelik alanda kurulmasına onay verilirken, 10 Temmuz 2007 tarihli kararda bölgenin kurulacağı alanın 2 bin dönüm alanla sınırlandırıldığı ayrıca dikkat çekicidir.

TMMOB, 7 sene süren ve haklılığı ile sonuçlanan ve iptal edilen İpekyolu Serbest Bölgesi‘nin yenilenen Bakanlar Kurulu kararına karşıdır.

TMMOB, bu konuda yargı yoluyla mücadelesine devam edecektir.


Mehmet Soğancı
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı